Працоўная група Форуму дэмакратычных сіл прадставіла стратэгію па пераадоленню палітычнага крызісу ў Рэспубліцы Беларусь.
У яе распрацоўцы прынялі ўдзел больш за 50 экспертаў, аналітыкаў, дзяржаўных служачых, палітыкаў, кансультантаў, прадстаўнікоў грамадзянскай супольнасці з розных краін. Былі ўлічаны лепшыя сусветныя практыкі і назапашаныя памылкі. Многія дзяржавы прайшлі праз палітычныя крызісы, былі прыклады дзейнасці ўрадаў у эміграцыі. У большасці выпадкаў гэта былі выбраныя прадстаўнічыя калегіяльныя органы, што дазваляла мець міжнароднае прызнанне.
Пасля жніўня 2020 года краіна сутыкнулася з самымі маштабнымі ў гісторыі рэпрэсіямі. У турмах знаходзіцца больш за 1600 палітычных зняволеных. Каля 900 чалавек хунта прызнала "тэрарыстамі" і па гэтым паказчыку Беларусь выйшла на першае месца ў свеце. Мы сутыкнуліся з масавай эміграцыяй па палітычных прычынах. Сотні тысячы грамадзян не могуць вярнуцца дадому. Працягваецца рэйдэрскі захоп бізнэсаў, краіна падвергнутая санкцый, адбываецца зьбядненьне насельніцтва. Знішчаныя ўсе некамерцыйныя арганізацыі і найбуйнейшыя медыя, ліквідаваныя незалежныя прафсаюзы. Рэжым стаў пагрозай для рэгіянальнай бяспекі, справакаваўшы міграцыйны крызіс і ўцягнуўшы Беларусь у вайну супраць Украіны.
Беларусь не мае легітымнага органа, які мае афіцыйнае прызнанне на міжнародным узроўні.
У апошні час гучаць прапановы перафарматаваць Каардынацыйны савет. Гэтая структура з'явілася ў жніўні 2020 года як ініцыятыва неабыякавых грамадзян, якія выказалі жаданне ўнесці свой уклад у пераадоленне палітычнага крызісу. За два гады савет не змог выканаць заяўленыя мэты, многія яго члены арыштаваныя. Савет не з'яўляецца абраным органам. Спробы яго перафарматавання не прывядуць да знакавых зменаў.
Неабходна правесці перафарматаванне мадэлі процідзеяння рэжыму Лукашэнкі з мэтай максімальнага аб'яднання грамадства шляхам стварэння выбарчага органа. Гэта дазволіць кансалідаваць намаганні ўсіх палітычных сіл і грамадзян для хутчэйшага вырашэння палітычнага крызісу ў Беларусі.
Прапануецца абраць прамым галасаваннем Нацыянальны Савет Рэспублікі Беларусь, які стане вышэйшым прадстаўнічым і заканадаўчым органам народа Беларусі ў перыяд незаконнага ўтрымання рэжымам улады ў Рэспубліцы Беларусь, а таксама ў пераходны перыяд.
Міжнароднае заканадаўства дэкларуе права народа свабодна вызначаць свой палітычны статус, ажыццяўляць эканамічнае, сацыяльнае і культурнае развіццё.
Асноўныя мэты дзейнасці Нацыянальнага Савета Рэспублікі Беларусь:
стварэнне ўмоў для аднаўлення ў Рэспубліцы Беларусь законнасці і правапарадку, пабудова прававой, дэмакратычнай парламенцкай дзяржавы
аднаўленне поўнага суверэнітэту Рэспублікі Беларусь і ліквідацыя пагроз сусветнай супольнасці
прадстаўленне інтарэсаў народа Рэспублікі Беларусь ва ўмовах адсутнасці легітымна абранай улады
Задачы дзейнасці Нацыянальнага савета прапануецца падзяліць на два этапы: да моманту звяржэння рэжыму і на пераходны перыяд.
Першараднае значэнне мае:
- Вяртанне законнасці ў Беларусь
- Пашырэнне міжнароднай падтрымкі і салідарнасці з народам Беларусі
- Кансалідацыя намаганняў для барацьбы з тэрарыстычным рэжымам Лукашэнкі
Распрацоўка часовай заканадаўчай базы для забеспячэння функцыянавання дзяржаўнай сістэмы кіравання ў пераходны перыяд, а таксама арганізацыі свабодных дэмакратычных выбараў у Рэспубліцы Беларусь
Правядзенне перамоваў з афіцыйнымі прадстаўнікамі дэмакратычных краін аб аказанні дапамогі народу Беларусі ў яго справядлівай барацьбе супраць тэрарыстычнага рэжыму, які нясе рэальную пагрозу асобным краінам і еўрапейскай супольнасці ў цэлым
Кансалідацыя і каардынацыя ўсіх намаганняў дэмакратычных сіл як унутры Рэспублікі Беларусь, так і за яе межамі з мэтай выкарыстання любых законных спосабаў і формаў дзейнасці ў інтарэсах стварэння ўмоў для звяржэння дыктатарскага рэжыму
Распрацоўка праекта рэфармавання сістэмы нацыянальнай бяспекі, ўсебаковая падрыхтоўка да арганізацыі і забеспячэнні эфектыўнага функцыянавання ўсіх элементаў сістэмы нацыянальнай бяспекі ў пераходны перыяд
У пераходны перыяд Нацыянальны савет павінен будзе ўзяць на сябе функцыю па арганізацыі працы часовых дзяржаўных і мясцовых органаў кіравання ў Рэспубліцы Беларусь, забяспечыць бяспеку краіны і яе грамадзян, арганізаваць свабодныя дэмакратычныя выбары органаў улады з абавязковым прыцягненнем незалежных міжнародных назіральнікаў.
Нацыянальны савет прапануецца абраць тэрмінам на 2 гады з ліку грамадзян Рэспублікі Беларусь. Аптымальны колькасны склад Савета прапануецца да 45 чалавек.
Прапанаваныя ключавыя камітэты:
- па развіцці грамадзянскай супольнасці і канстытуцыйнай рэформе
- па нацыянальнай бяспецы
- па эканоміцы і фінансах
- па міжнародных справах
- па правах чалавека, вызвалення і рэабілітацыі палітычных зняволеных
- і іншыя (па неабходнасці).
Абранне народнага парламента пры падтрымцы міжнароднай супольнасці і захаванні выбарных працэдур дазволіць адкрыць магчымасць да прызнання дадзенага органа ў якасці адзінага законнага прадстаўніцтва народа Беларусі.
Пры падрыхтоўцы і правядзенні выбараў неабходна выканаць максімальную празрыстасць і транспарэнтнасць. Грамадзяне будуць ўцягнутыя ў працэс падрыхтоўкі і ўдзелу ў выбарах.
Плануецца прыцягнуць экспертаў і міжнародных назіральнікаў да падрыхтоўкі і правядзення выбараў, каб сертыфікаваць сам працэс і крытэрыі заможнасці выбараў.
Працэдура галасавання і выкарыстоўваная платформа будзе выбірацца зыходзячы з крытэрыяў міжнароднага прызнання і незалежнасці.
З абраннем народнага парламента ў абмеркаванні і прыняцці рашэнняў зможа ўдзельнічаць кожны грамадзянін Беларусі незалежна ад месца пражывання.
Грамадзяне атрымаюць магчымасць уносіць на разгляд свае ініцыятывы і законапраекты.
Пасяджэнні будуць транслявацца ў прамым эфіры, а кожны абраны член савета будзе даваць справаздачу перад сваімі выбаршчыкамі.
Грамадству неабходна пазбавіцца ад спадчыны лукашызму і правадырызму. Аб'яднанне магчыма вакол прынцыпаў, а не асоб.
Плюралізм меркаванняў, свабода слова, празрыстасць і адкрыць, ўзаемапавага і законнасць з'яўляюцца Асноўнымі базавымі прынцыпамі дэмакратычнага руху.
Парадак правядзення выбараў прадугледжвае ўцягванне ўсіх зацікаўленых грамадзян, прызначэнне выбараў, стварэнне выбарчай камісіі, запрашэнне міжнародных назіральнікаў, вылучэнне і рэгістрацыю кандыдатаў, правядзенне медыякампаніі, галасаванне на незалежнай платформе і падвядзенне вынікаў. Кожны этап патрабуе абмеркавання і зацвярджэння плана дзеянняў.
Падтрымка міжнароднай супольнасці, Еўрапейскага Саюза, АБСЕ, Еўрапейскага парламента з'яўляецца надзвычай важнай для рэалізацыі дадзенай стратэгіі.
Запрашаем зацікаўленых грамадзян Беларусі прыняць удзел у абмеркаванні прапанаванага плана, а таксама ўвайсці ў склад групы для падрыхтоўкі, арганізацыі і правядзення выбарнай кампаніі.
Кантакты для сувязі з рабочай групай: info@belarusforum.org